Çevre Nedir?
Çevre; insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamdır.
Bir ilişkiler sistemi olan çevrenin bozulması ve çevre sorunlarının ortaya çıkması, genellikle insan kaynaklı etkenlerin doğal dengeleri bozmasıyla başlamıştır. İnsan yaşamı çeşitli dengeler üzerine kurulmuştur. İnsanın çevresiyle oluşturduğu doğal dengeyi meydana getiren zincirin halkalarında meydana gelen kopmalar, zincirin tümünü etkileyip, bu dengenin bozulmasına sebep olmakta ve çevre sorunlarını oluşturmaktadır.
İnsanların çevre açısından karşı karşıya kaldığı başlıca problemler şöyle özetlenebilir:
- Hava, su ve topraklarımızın her geçen gün artan oranlarda kirlenmesi ve önemli bir kısmının kullanılamaz hale gelmesi,
- Özellikle Büyükşehir ve sanayi bölgelerinin çevre kirliliği sebebiyle yaşanamaz hale gelmesi,
- Ozon tabakasının delinmesi,
- Yerkürenin giderek ısınması,
- Kanser ve benzeri hastalıkların artması,
- Doğal kaynakların hızla tüketilmesi..
Çevre yönetim sisteminin amacı
Bu standardın amacı, kuruluşlara çevreyi korumak ve sosyoekonomik ihtiyaçlarla denge içerisinde değişen çevre şartlarına tepki vermek için bir çerçeve sağlamaktır. Bu standard, kuruluşların kendi yönetim sistemi için belirlediği amaçlanan çıktılarına erişmek için kuruluşlara şartlar belirler.
Çevre yönetimi için sistematik bir yaklaşım, üst yönetime bilgi ile aşağıdakilerle, uzun süreli başarı oluşturma ve sürdürülebilir kalkınmaya katkı için seçenek oluşturur:
- Olumsuz çevresel etkilerin önlenmesi veya hafifletilmesi ile çevrenin korunması,
- Çevresel şartların potansiyel olumsuz etkilerinin kuruluş üzerinde hafifletilmesi,
- Kuruluşa uygunluk yükümlülüklerinin yerine getirmesinde yardım edilmesi,
- Çevresel performansın artması,
- Çevresel etkilerin, yaşam döngüsü içerisinde istem dışı şekilde artmasını önleyebilecek bir yaşam
- döngüsü yaklaşımı kullanarak, kuruluşun ürün ve hizmetlerinin; tasarımının, imalatının, dağıtımının,
- tüketiminin ve elden çıkarılmasının kontrol edilmesi veya etkilemesi,
- Kuruluşun pazardaki pozisyonunu güçlendiren çevresel olarak sağlam alternatiflerin sonuçları olabilecek
- finansal ve operasyonel faydalar sağlanması,
- İlgili taraflarla çevre bilgilerinin paylaşılması.
ISO 14001:2015 standardı ile gelen değişiklikler nelerdir?
- Yüksek Seviyeli Yapıya (High Level Structure) geçiş
- Yönetim Sisteminin iyileştirilmesi yerine Çevresel performansın iyileştirilmesi kavramının gelmesi
- Liderlik vurgusu
- Stratejik planlama süreçleri içerisinde çevre yönetiminin öneminin artması
- Sürdürülebilir kaynak kullanımı ve iklim değişikliğinin azaltılması gibi önleyici girişimler ile çevrenin korunması hususunun eklenmesi
- Yaşam döngüsü kavramı ile çevre boyutlarının ele alınması
- İletişim prosesinin detaylandırılması
- Yönetim temsilcisi şartı kaldırıldı (Ancak sorumluluklar devam ediyor)
- Risk yönetimi yaklaşımı getirildi.
Yeni kavramlar Nelerdir?
- Uygunluk yükümlülükleri
- Gösterge
- Dokümante edilmiş bilgi (dokümanlar ve kayıtların yerine)
- Çevresel durum
- Yaşam döngüsü
- Riskler ve fırsatlar
- Dışarıdan temin
IS0 14001:2015 STANDARD MADDELERİ
1 Kapsam
Bu standard, bir kuruluşun, çevresel performansını arttırmak için kullanabileceği bir çevre yönetim sistemi için şartları kapsar. Bu standardın, sürdürülebilirliğin çevre boyutuna katkı sağlayan, çevre sorumluluklarını sistematik bir yaklaşımla yönetmeyi amaçlayan kuruluşlar için kullanımı amaçlanmıştır.
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
3 Terimler ve tarifler
- 3.1 Organizasyon ve liderlikle ilgili terimler
- 3.2 Planlama ile ilgili terimler
- 3.3 Destek ve operasyonla ilgili terimler
- 3.4 Performans değerlendirme ve iyileştirme ile ilgili terimler
4 Kuruluşun bağlamı
- 4.1 Kuruluş ve bağlamının anlaşılması
- 4.2 İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerinin anlaşılması
- 4.3 Çevre yönetim sisteminin kapsamının belirlenmesi
- 4.4 Çevre yönetim sistemi
5 Liderlik
- 5.1 Liderlik ve taahhüt
- 5.2 Çevre politikası
- 5.3 Kurumsal görev, yetki ve sorumluluklar
6 Planlama
- 6.1 Risk ve fırsat belirleme faaliyetleri
- 6.1.1 Genel
- 6.1.2 Çevre boyutları
- 6.1.3 Uygunluk yükümlülükleri
- 6.1.4 Planlama faaliyeti
- 6.2 Çevre amaçları ve bunlara ulaşmak için planlama
- 6.2.1 Çevre amaçları
- 6.2.2 Çevre amaçlarına ulaşmak için faaliyetlerin planlanması
7 Destek
- 7.1 Kaynaklar
- 7.2 Yeterlilik
- 7.3 Farkındalık
- 7.4 İletişim
- 7.4.1 Genel
- 7.4.2 İç iletişim
- 7.4.3 Dış iletişim
- 7.5 Dokümante edilmiş bilgi
- 7.5.1 Genel
- 7.5.2 Oluşturma ve güncelleme
- 7.5.3 Dokümante edilmiş bilginin kontrolü
8 Operasyon
- 8.1 Operasyonel planlama ve kontrol
- 8.2 Acil duruma hazır olma ve müdahale
9 Performans değerlendirme
- 9.1 İzleme, ölçme, analiz ve değerlendirme
- 9.1.1 Genel
- 9.1.2 Uygunluğun değerlendirilmesi
- 9.2 İç tetki
- 9.2.1 Genel
- 9.2.2 İç tetkik programı
- 9.3 Yönetimin gözden geçirmesi
10 İyileştirme
- 10.1 Genel
- 10.2 Uygunsuzluk ve düzeltici faaliyet
- 10.3 Sürekli iyileşme
BAĞLANTILI DİĞER KAYNAKLAR
- ISO 14004, ÇYS – İlkeler, sistemler ve destek teknikleri hakkında genel kurallar
- ISO 14006, ÇYS- Eko-tasarıma ilişkin esaslar
- ISO 14031, ÇYS – Çevresel Performans Değerlendirmesi – Yönergeler
- ISO 14044, ÇYS – Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi – Gereklilikler ve Yönergeler
- ISO 14063, ÇYS – Çevre iletişimi – Yönergeler ve örnekler